BYKOM-STOP w „Gazecie Wyborczej”

Pami?tam, ?e chwali?em Gazet? Wyborcz? za ca?kiem niez?e podej?cie do sprawy. Spotkanie z redaktorem uwa?am za ca?kiem mi?e. Ale za tego „Krzysztofa”, to maj? u mnie przekichane do ko?ca tysi?clecia. Przysz?ego…

Dla zainteresowanych: przepisana tre?? artyku?u z trójmiejskiego dodatku Gazety Wyborczej pt.”Śledź te strony”, z dnia 20.01.2006

Krzysztof Tomasz Topa t?pi „byki” w Internecie

Krzysztof Tomasz Topa nie by? w szkole asem z j?zyka polskiego – nigdy nie mia? oceny wy?szej ni? czwórka, co si? wi?c sta?o, ?e teraz rozpocz?? kampani?, maj?c? na celu przestrzeganie ortografii w internecie? Zobaczy? s?owo „papierz”.

Uwa?aj, kiedy wpisujesz co? do internetu. Mo?e si? zdarzy?, ?e na forum znajdziesz swoj? wypowiedź z… podkre?lonymi na czerwono b??dami. To jeden z efektów akcji „Bykom – stop!”.

Od rogatywki do wzi?cia byków za rogi

Dzi? Topa jest studentem gdy?skiej Akademii Morskiej, wybra? specjalizacj? biznes elektroniczny, ma wi?c na co dzie? do czynienia z internetem. Jego zainteresowanie tym, co dzieje si? w sieci, zacz??o si? ju? zreszt? d?ugo przed studiami – komputery fascynowa?y go od dawna. Wcze?niej by? nawet cz?onkiem bardzo nietypowej dru?yny harcerskiej – Harcerskiego Klubu Techniki. Jego cz?onkowie, w przeciwie?stwie do wi?kszo?ci skautów, od podchodów i le?nych biwaków du?o bardziej lubili siedzenie przed monitorem.

– Mieli?my w harcówce kilka komputerów pod??czonych do sieci i sp?dzali?my tam mnóstwo czasu – opowiada Topa. – Dzi? nie dzia?am ju? czynnie w tej dru?ynie, ale prowadz? w internecie serwis harcerski.

To wtedy, w harcerstwie, Topa zacz?? zwraca? uwag? na to, jak ma?e znaczenie ma w polskim internecie ortografia. Serwisy internetowe daj? mo?liwo?? zamieszczania wypowiedzi u?ytkowników. Przyjmowa?y one ró?ne formy: tzw. Postów, czyli wpisów na forach, krótkich wypowiedzi na czatach czy d?u?szych tekstów na blogach. Ł?czy?o je jedno – kompletne lekcewa?enie zasad ortografii.

– Autorami du?ej cz??ci tych wpisów by?y dzieci – opowiada Topa. – Nie mog?em zrozumie?, jak mo?na pisa? z takimi b??dami. Próbowa?em jako? z tym walczy?, t?umaczy?, pisa? do tych dzieciaków – na pocz?tku to by?a tylko spontaniczna, niezorganizowana dzia?alno??.

Prze?omem okaza?a si? wiosna ubieg?ego roku, czas, kiedy g?ównym tematem dla wielu Polaków by?a ?mier? Papie?a. Kiedy Topa zauwa?y?, jak cz?sto w internetowych wpisach pojawia si? niepoprawny zapis „papierz”, nie wytrzyma?. Postanowi? co? z tym zrobi?.

Zacz??o si? od za?o?enia strony „Bykom – stop!”, której g?ównym celem by?o zwrócenie uwagi na problem pisowni i ortografii w internecie.

Byki du?e, ma?e, zabawne i z?o?liwe

Po ponad pó? roku dzia?alno?ci strony i pilnego ?ledzenia j?zykowej poprawno?ci w internecie Topa jest prawdziwym ekspertem w tej kwestii. Wyró?nia kilka najwa?niejszych typów b??dów ortograficznych. Pierwszy to co?, co nauczycielom j?zyka polskiego jest znane od lat, bo pojawia si? nie tylko w internecie, ale tak?e podczas tradycyjnego pisania na papierze – to zwyk?e b?edy ortograficzne, wynikaj?ce z nieznajomo?ci zasad ortografii.

To cz?sto zupe?nie zwyczajne, u?ywane na co dzie? s?owa: „który”, „móg?”, „ka?dy” – opowiada Topa. – Bardzo mnie dziwi, ?e ludzie robi? w nich b??dy, przecie? spotykaj? si? z nimi na ka?dym kroku. Jeszcze bardziej zaskakuj?ce s? dla mnie nagminne b??dy, pope?niane przez u?ytkowników serwisów harcerskich, którzy nie wiedz?, jak pisze si? tak wa?ne dla nich s?owa, jak: „harcerz”, „druh” czy „dru?yna”.

Drugi rodzaj b??dów to te, które zwi?zane s? z internetem i specyfik? sieciowych sposobów komunikacji mi?dzy ludźmi. Wpisy s? cz?sto po?pieszne, chaotyczne, a przez to bardzo podatne na ró?nego rodzaju uproszczenia, prowadz?ce cz?sto do b??dów.

– U?ytkownicy internetu cz?sto stosuj? ró?ne skróty, czasem bardzo zaskakuj?ce i kompletnie niepoprawne – opowiada Topa. – Wyraźnie widoczne s? tak?e dziwne mody i maniery, np. u?ywanie na przemian, w zupe?nie przypadkowy sposób, du?ych i ma?ych liter albo zast?powanie polskich znaków zestawieniami liter zapo?yczonych z j?zyka angielskiego – np. pisanie „sh” zamiast „sz” albo „oo” zamiast „ó”. To bardzo charakterystyczne dla j?zyka blogów. Innym powszechnym w internecie zjawiskiem s? b??dy interpunkcyjne, albo wr?cz – ca?kowite odrzucenie interpunkcji. Topa opowiada, ?e w swojej kolekcji najwi?kszych internetowych b??dów ma d?ugie, kilkuzdaniowe wypowiedzi z blogów, w których nie ma ani jednej kropki czy przecinka – mo?liwo?? ich zrozumienia wydaje si? nik?a.

Jeszcze innym powszechnie spotykanym b??dem, który doprowadza Top? do pasji, jest u?ywanie podwójnych znaków zapytania albo wykrzykników na ko?cu zdania. Powodem jest cz?ste u?ywanie programów komunikacyjnych, takich jak np. s?ynne Gadu-Gadu. Wpisanie podwójnego znaku w oknie tej aplikacji powoduje, ?e automatycznie zamienia si? on w male?k?, zabawn? animacj?. Ten zwyczaj przeniós? si? tak?e w inne miejsca internetu, a wpisywanie podwójnych znaków staje si? nagminne.

Jeszcze jedna drobna sprawa, która zwraca uwag? Topy, to tzw. Emotikony, czyli popularne „buźki”, sk?adaj?ce si? ze znaków przestankowych symbole emocji, towarzysz?cych wpisywanym na czacie, czy w komunikatorze zdaniom: u?miechu, smutku, zdenerwowania czy niesmaku. O ile w internecie mo?e nie ra?? i sta?y si? w zasadzie wa?nym elementem specyficznego j?zyka sieci komputerowej, zdarza si? jednak, ?e przenosz? si? do realnego ?wiata.

– Dostawa?em maile od nauczycieli – opowiada Topa – którzy narzekali, ?e coraz cz??ciej „buźki” zaczynaj? pojawia? si? w zwyk?ych, „papierowych” wypracowaniach ich uczniów.

Czerwona p?achta i ostra pika

Topa nie poprzestaje jednak tylko i wy??cznie na wytykaniu b??dów i zwracaniu uwagi na braki w ortografii. Prowadzona przez niego akcja ma na celu walk? z nimi – przede wszystkim poprzez propagowanie ró?nych sposobów dbania o internetow? ortografi?.

– W samym internecie dost?pnych jest mnóstwo narz?dzi – opowiada Topa. – Wbudowane s? one tak?e w wiele powszechnie u?ywanych programów. Chodzi mi przede wszystkim o modu?y sprawdzaj?ce pisowni?. S? one w tej chwili w zasadzie standardowym wyposa?eniem wszystkich wa?niejszych i popularniejszych edytorów tekstów, np. Worda czy Open Office. Wystarczy przed wpuszczeniem tekstu do internetu sprawdzi? pisowni? w jednym z tych programów – to trwa ledwie kilka sekund. Do wielu powszechnie u?ywanych programów mo?na do??czy? specjalne modu?y, tzw. wtyczki, które sprawdzaj? poprawno?? pisowni.

Wi?kszo?? for internetowych bazuje na programach, które oferuj? mo?liwo?? sprawdzania tekstów przez administratorów i moderatorów tych serwisów. Mo?na je, zdaniem Topy, znakomicie wykorzysta? jako narz?dzia sprawdzaj?ce pisowni?. Na prowadzonych przez siebie forach, inicjator akcji „Bykom – stop!” stosuje a ich pomoc? nieco inn? metod?.

– Wyrazy z b??dami zaznaczane s? na czerwono, jak w szkolnym dyktandzie sprawdzonym przez nauczyciela – opowiada Topa. – Niech autorom postów, które s? czerwone prawie w ca?o?ci, a takich nie brakuje, b?dzie wstyd. Ka?dy z u?ytkowników ma mo?liwo?? edytowania wpisanych wcze?niej postów, jest wi?c szansa, ?eby poprawi? wyrazy z b??dami. Mam nadziej?, ?e dzi?ki temu u?ytkownicy forum ucz? si? w?a?ciwej pisowni.

Topa proponuje internautom cz?stsze zagl?danie do s?owników ortograficznych. Co prawda wie, ?e zmuszenie m?odego cz?owieka do wzi?cia ksi??ki do r?ki mo?e by? troch? trudne, ale przecie? wiele wirtualnych s?owników oferuje sam internet.

– Polecam chocia?by stron? PWN-u – mówi Topa. – Tam mo?na skorzysta? ze znakomitych internetowych s?owników. Dzi?ki nim mo?na sprawdzi? pisowni?, ale tak?e znaczenie wyrazów. Cz?sto zdarza mi si? tak?e wykorzystywa? do podobnych celów popularne wyszukiwarki, np. Google. Kiedy mam w?tpliwo??, jak pisa? dany wyraz, wpisuj? obie wersje pisowni i sprawdzam, która z nich cz??ciej si? pojawia.

Porady dla tych, którzy chc? poprawnie pisa? w internecie, znaleź? mo?na na stronie akcji „Bykom – stop!”. Stale aktualizowany dzia? informacji zawiera ca?y szereg porad, wskazówek i zalece? dla u?ytkowników internetu. Topa ma wra?enie, ?e to wci?? za ma?o. Ma plany, ?eby rozbudowa? stron?, umie?ci? na niej dok?adne opisy programów i wtyczek s?u??cych do sprawdzania pisowni, a tak?e artyku?y po?wi?cone ortografii i interpunkcji w internecie. Jest w?a?nie na etapie rozmów z autorami tego typu opracowa?, liczy na to, ?e uzyska ich zgod? na publikacj? tekstów na swojej stronie.

Jak na razie, jego akcja spotka?a si? z zainteresowaniem przede wszystkim ze strony samych u?ytkowników internetu. Na wielu stronach zaczynaj? si? pojawia? deklaracje dbania o ortografi? zamieszczonych tam tekstów, towarzysz? im cz?sto tzw. Linki do strony akcji „Bykom – stop!”. Wzmianki o akcji pojawi?y si? tak?e na ?amach popularniejszych polskich portali internetowych: Wirtualnej Polski i Onetu, napisa?o o niej najwa?niejsze pismo z bran?y komputerowej „Chip”.

Dostaj? sporo mailów na temat akcji – opowiada Topa. – Wi?kszo?? autorów popiera tego typu dzia?ania. Cz?sto pisz? nauczyciele, dziel?cy si? problemami zwi?zanymi z nauk? ortografii. Ciekawe by?y te? maile od pracowników korekty z trójmiejskich gazet – zwracali mi uwag? na b??dy, które pojawi?y si? na stronie akcji. Dzi?ki temu uda?o mi si? je szybko usun??. Nie my?la?em o tym, ?eby zainteresowa? akcj? instytucje zajmuj?ce si? edukacj?: szko?y czy kuratoria, ale mo?e to dobry pomys?.

Adres strony internetowej akcji „Bykom – stop!”: www.bykom-stop.avx.pl.

Autor: Przemys?aw Gulda. Gazeta Wyborcza, 20.01.2006

Wpis opublikowany 22 stycznia 2006
Tagi: bykom-stop, everything, gazeta, media, prasa, wyborcza, wywiady
Kategorie: wszystkie

Komentarze do wpisu "BYKOM-STOP w „Gazecie Wyborczej”"