Zagrożenia ekologiczne w obszarze Morza Bałtyckiego

• Ilość punktów ECTS: 2
• Przedmiot: Zagrożenia ekologiczne w obszarze Morza Bałtyckiego
• Prowadzący: dr inż. Marcin Pigłowski
• Ilość godzin: 1 tygodniowo, 15 w semestrze
• Dzień / godzina: Środa, 15:00 – 17:00 (2 połowa semestru)

Treść przedmiotu:

Podstawowe definicje

Gospodarka, społeczeństwo, środowisko, ekorozwój a rozwój zrównoważony, kapitał społeczeństwa, emisja, zanieczyszczenie, zapobieganie zanieczyszczeniom

Zagrożenia dla środowiska naturalnego

Zagrożenia globalne: zmiany klimatu, zanikanie warstwy ozonowej; zagrożenia krajowe: powietrza, wód, powierzchni ziemi, różnorodności biologicznej (bioróżnorodności) i lasów, związane ze środowiskiem miejskim

Prawne i pozaprawne rozwiązania w dziedzinie ochrony środowiska

Rozwiązania prawne w zakresie ochrony środowiska na świecie, rozwiązania prawne w zakresie ochrony środowiska w Polsce i zasady ochrony środowiska, finansowanie inwestycji w dziedzinie ochrony środowiska w Polsce, fundusze ekologiczne, zagraniczne środki pomocowe

Surowce i źródła energetyczne

Surowce mineralne a surowce energetyczne – podział, źródła energetyczne nieodnawialne i odnawialne – podział, źródła nieodnawialne, źródła odnawialne

Morze Bałtyckie – podstawowe zagadnienia

Podstawowe informacje, historia, obszary, bilans wodny, warunki środowiskowe, głębokości, temperatura, zasolenie, natlenienie, wiatry, flora i fauna, państwa nadbałtyckie

Zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego – ujęcie ogólne

Przyczyny występowania zanieczyszczeń, problemy środowiskowe, przenikanie azotu i fosforu, źródła azotu i fosforu, problemy z pomiarem ilości wprowadzanego azotu i fosforu

Zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego z obszaru Polski

Drogi przenikania, zanieczyszczenie z Wisły, Odry i rzek przymorza – zestawienie ogólne, BZT5, ChZT, azot, fosfor, metale ciężkie, substancje radioaktywne

Ochrona Morza Bałtyckiego w prawie międzynarodowym

Konwencja o Ochronie Środowiska Morskiego Obszaru Morza Bałtyckiego z 1974/1992 r. (Konwencja Helsińska) → Komisja Helsińska (HELCOM), Konwencja MARPOL 1973/1978, Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu przez zatapianie odpadów i innych substancji z 1972 r.

Rolnictwo

Nawozy mineralne, eutrofizacja wód, pestycydy, wpływ na atmosferę, wpływ na glebę, niedobór wody, bioróżnorodność

Leśnictwo

Podstawowe informacje, wymagania dla zrównoważonego leśnictwa, świadectwa i certyfikaty

Rybołówstwo

Morze Bałtyckie jako środowisko dla ryb, zmiany liczebności niektórych gatunków ryb, hodowla ryb

Czystsza produkcja

Czystsza produkcja – definicja, przykłady rozwiązań

Transport

Zanieczyszczanie powietrza, zanieczyszczanie wód, hałas, zużycie energii, instrumenty ekonomiczne, transport morski

Ludność

Rozmieszczenie ludności w Europie, języki w Europie, ludność w krajach nadbałtyckich (ilość mieszkańców, rozrodczość, śmiertelność, średnia długość życia), struktura wieku ludności w Niemczech, Polsce i Turcji, rozmieszczenie ludności w obszarze Morza Bałtyckiego, największe miasta nadbrzeżne nad Morzem Bałtyckim, zrównoważony rozwój w miastach

Warunki zaliczenia:

zaliczenie

Literatura:

• Nowy słownik języka polskiego PWN. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002
• Słownik współczesnego języka polskiego. Wydawnictwo Wilga, Warszawa 1996
• Nowa encyklopedia powszechna PWN. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992
• Cambridge international dictionary of English. Cambridge University Press 1995
• PN-EN ISO 14001:2005 Systemy zarządzania środowiskowego. Specyfikacja i wytyczne zastosowania
• PN-ISO 14050:2004 Zarządzanie środowiskowe – Terminologia
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska, Dz.U. 2001, nr 62, poz. 627, z późn. zm.
• Raport końcowy z realizacji pracy „Opracowanie modelu wdrożeniowego wskaźników zrównoważonego rozwoju na poziomie wojewódzkim w ramach banku danych regionalnych” – synteza (kierownik zespołu: T. Borys). Regionalny ośrodek ekorozwoju fundacji karkonoskiej, Jelenia Góra – Warszawa 2003
• Borys T. (praca zb. pod red.): Wskaźniki ekorozwoju. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1999
• Górka K., Poskrobko B., Radecki W.: Ochrona środowiska. Problemy społeczne, ekonomiczne i prawne. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1995
• Johansson A.: Czysta technologia. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1997
• Strategia zrównoważonego rozwoju Polski do 2025 roku. Projekt założeń. Ministerstwo Środowiska, Warszawa 1999
• Word Commission on Environment and Development. Our common future. Oxford University Press, 1987
• Fiedor B. (red.): Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych. Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawa 2002
• PN-ISO 4225:1999 Jakość powietrza – Zagadnienia ogólne – Terminologia
• Zeszyty 1-10 serii „Zrównoważony region Bałtyku”, WNT „EcoEdycja”, Katowice 1999
• Podgajniak T., Jaworski R., Dygas-Ciołkowska L.: Podstawowe problemy ochrony środowiska w Polsce. Raport wskaźnikowy. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa 2000
• IEC Guide 109:1995 Aspekty środowiskowe – Włączanie do norm wyrobów elektrotechnicznych
• Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2002. Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2002
• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców
  w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, Dz.U. 2001, nr 63, poz. 639, z późn. zm.
• Lewandowski J.: Zarządzanie środowiskiem w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 2000
• Mizak J.: Informacja o rezultatach Światowego Szczytu ws. Zrównoważonego Rozwoju w Jahannesburgu. Departament Współpracy z zagranicą. Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2002
• Radziejowski J., Burger T., Błaszczyk P.: Stan środowiska w Polsce. Środowisko w Polsce w latach 1989 – 2000. Wybrane problemy. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Warszawa 2002
• Agenda 21 – 10 lat po Rio. Raport podsumowujący lata 1992 – 2002. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa 2002
• Polityka ekologiczna państwa na lata 2002-2003 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010. Rada Ministrów, Warszawa 2002
• Paczuski R.: Prawo ochrony środowiska Unii Europejskiej w zarysie. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 1999
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483
• Tyszecki A. (red.): Nowe regulacje dotyczące ocen oddziaływania na środowisko oraz dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie. EKO-KONSULT, Gdańsk 2001
• PN-EN ISO 14004:1998 Systemy zarządzania środowiskowego. Ogólne wytyczne dotyczące zasad, systemów i technik wspomagających
• Raport „Stan środowiska w Polsce w latach 1996-2001”. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2003, str. 142-152
• Agenda 21. 10 lat po Rio. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Warszawa 2001
• Sea Environment Proceedings No. 100. Nutrient Pollution to the Baltic Sea in 2000 Helsinki Commission. Baltic Marine Environment Protection Commission
• The Baltic Sea Action Plan. A new environmental strategy for the Baltic Sea region Helsinki Commission. Baltic Marine Environment Protection Commission
• Geograficzny Atlas Świata. Res Polona, Łódź i Westermann, Braunschweig
• Murator, nr 2/2006
• Dzień Ziemi, dodatek do Dziennika Bałtyckiego, 22-23.04.2006
• Lewandowski W. M., 2001, Proekologiczne źródła energii odnawialnej. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa
• Czerwiński A. A., 1998, Energia jądrowa i promieniotwórczość. Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro, Warszawa
• Chmielniak T. J, 2004, Technologie energetyczne. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice
• Andrzej Sitek, 2005, Walenie pod ochroną, Nasze Pomorze, 4/2006, str. 11