Dzieje morskie Polski

• Ilość punktów ECTS: 4
• Przedmiot: Dzieje morskie Polski
• Prowadzący: Prowadzący: dr hab. Jan Kazimierz Sawicki, prof. AM w Gdyni
• Ilość godzin: 2 tygodniowo, 30 w semestrze
• Dzień / godzina: Piątek 11:00 – 13:00 (I połowa semestru)

Treść przedmiotu:

Dawne dzieje morskie Polski

Tworzenie państwa polskiego z dostępem do Morza Bałtyckiego. Walki o utrzymanie dostępu do morza. Porty morskie. Przywileje Gdańska i Elbląga oraz innych miast. Å»egluga i handel morski. Prawo brzegowe. Ius emporii. Polityka morska wielkich miast portowych i królów Polski. Rola szlaku wiślanego i powiązań z zapleczem lądowym. Floty miast morskich i flota królewska.

Koncepcje polityki morskiej II Rzeczypospolitej (1918-1939)

Traktat Wersalski, a granice morskie Polski. Prawa Polski w WM Gdańsku. Budowa i eksploatacja portu w Gdyni, Helu i Władysławowie. Armatorzy floty przybrzeżnej i morskiej. Flota pomocnicza i ratownicza. Flota wojenna. Instytucje i urzędy administracji morskiej. Handel morski – linie żeglugowe.

Organizacja polskiego szkolnictwa morskiego (1920-1939)

Utworzenie Szkoły Morskiej w Tczewie (1920). Kadra dydaktyczna i instruktorska. Budowa Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni (1928-1930).Zakup statków szkolnych: „Lwowa” (1920) i „Daru Pomorza” (1929). Programy kształcenia i praktyka morska. Rejsy eksploatacyjne i szkoleniowe. Absolwenci Wydziału Nawigacyjnego i Wydziału Mechanicznego SM/PSM – kapitanowie i oficerowie floty polskiej. Tradycje morskie floty polskiej i Szkoły – Święto Szkoły. Zjazdy absolwentów.

Sprawy morskie Polski w II wojnie światowej

Ewakuacja i dyslokacja floty polskiej do portów sojuszniczych i neutralnych państw. Reaktywowanie działalności państwowych władz morskich, armatorskich, szkolnictwa morskiego oraz organizacji zawodowych kapitanów, oficerów i marynarzy PMH w Wielkiej Brytanii. Udział polskiej floty transportowej w żegludze alianckiej (samotne rejsy, konwoje, operacje inwazyjne). Polskie cele wojny w dziedzinie morskiej w koncepcjach Rządu RP w Londynie.

Powojenna odbudowa gospodarki morskiej Polski

Nowe granice morskie. Zniszczenia i straty wojenne. Koncepcje powojennej odbudowy portów i floty morskiej. Państwowa administracja morska. Biura Odbudowy Portów w Gdyni i Szczecinie. Oczyszczanie portów z wraków i udostępnienie portów do żeglugi międzynarodowej.

Armatorzy floty transportowej i ratowniczej

Gdynia -Ameryka Linie Å»eglugowe S.A., Å»egluga Polska S.A. –1945-1951; Polskie Linie Oceaniczne, Polska Å»egluga Morska i Polskie Ratownictwo Okrętowe (1951-2005) . Funkcje Polskiego Rejestru Statków. Stowarzyszenia zawodowe armatorów i oficerów PMH.

Kształcenie kadr morskich (1945-2005)

Szkoły morskie w Gdyni i Szczecinie.Wyższe szkolnictwo morskie (1969-2005). Ośrodki kształcenia i doskonalenia oficerów PMH. Statki szkolne. Kadra naukowo-dydaktyczna. Absolwenci polskiego szkolnictwa morskiego.

Polskie piśmiennictwo morskie.

Polskie bibliografie morskie. Bibliografie uczelniane – WSM w Gdyni i WSM w Szczecinie. Dorobek piśmienniczy kadry naukowo – dydaktycznej Akademii Morskiej w Gdyni.

Warunki zaliczenia:

zaliczenie pisemne

Literatura:

• M. Bogucka, Gdańscy ludzie morza w XVI-XVIII wieku, Gdańsk 1984.
• S. Gierszewski, Wisła w dziejach Polski, Gdańsk 1982.
• W. Odyniec, Polskie dominium maris Baltici, Warszawa 1982.
• J.K. Sawicki, Morskie emporium Korony w: Dyament w koronie, Gdańsk-Gdynia 1997.
• XV lat polskiej pracy na morzu, pod red. Aleksego Majewskiego, Gdynia 1935.
• C.Ciesielski, W.Pater, J.Przybylski, Polska Marynarka Wojenna 1918-1980. Zarys dziejów, Warszawa 1992.
• B. Hajduk, Gospodarka Gdańska w latach 1920-1945, Gdańsk 1998.
• Kadry morskie Rzeczypospolitej, t.I. Polska Marynarka Handlowa.Absolwenci szkół morskich 1922-1999. Pod red. J.K.Sawickiego, Gdynia 2000.
• J.Miciński, Księga statków polskich 1918-1945, tom I, Gdańsk 1996; tom II, Gdańsk 1997 i następne tomy – III i IV.
• A.Perepeczko, Biała fregata, Gdynia 1994.
• A.Perepeczko, Wyższa Szkoła Morska w Gdyni. Kronika lat 1969-1994,Gdynia 1995.
• D.Duda, Z.Urbanyi, Trzeci w wielkiej sztafecie, Bydgoszcz 1986.
• J.K.Sawicki, Polska Marynarka Handlowa 1939-1945, Gdynia 1992.
• J. K. Sawicki, Ratownictwo morskie w Polsce, tom I (1920-1950), Gdynia 2001.
• J. K. Sawicki, Ratownictwo morskie w Polsce, tom II (1945-1961), Gdynia 2005.
• M.Stankiewicz, Z floty carskiej do polskiej. Z przedmową J.K. Sawickiego, Gdynia 1997.
• Szkolnictwo morskie Szczecina w latach 1947-1997, Szczecin 1997.